جاذبه های شهر نخجوان

مقبره نوح نبی

این مزار بنا به استناد به نوشته ها ۸ متر از زمین ارتفاع داشته است. ولی در حال حاضر بیشتر آن فرو ریخته و از بین رفته است. مقبره کنونی باقیمانده طبقات پایین معبد قدیمی می باشد. به طوری که پله های دایروی شکل که وسط آن با ستون سنگی محکم گردیده است. و زیرزمین آن به شکل سردابه می باشد.

بنا به روایت در زیر ستون جنازه نوح نبی قرار گرفته است. در حال حاضر این بنا در حال مرمت می باشد. و دیوارهای ستون که سیاه شده و زوار به زبان های مختلف اسم های خود را نوشته اند پاک و سفید کاری شده است.

گفته می شود که بهروز کنگری نقاش مشهور نخجوان با رنگ روغن در سال های ۱۹۲۲-۱۸۹۲مقبره نوح نبی را نقاشی کرده است.

در مورد مقبره نوح نبی افسانه های زیادی آمده است که زمان طوفان کشتی ایشان در اراضی مقبره کنونی لنگر انداخته است و به همین علت به این منطقه گمی قایا می گویند.این بنا بین سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ به دستور رئیس مجلس جمهوری خود مختار نخجوان مرمت و بازسازی شده است.

مقبره مومنه خاتون

مقبره مومنه خاتون بنای تاریخی و از معروف ترین جاذبه های شهر نخجوان به حساب می رود. این بنا و یادبودنمونه ای از شاهکار معماری شرق و کشور آذربایجان می باشد. این بنا در سال ۱۱۸۶ و در قسمت غرب شهر نخجوان قرار گرفته است. معمار این بنا ابو بکر نخجوانی بوده است.در زمان دولت آتابی ها شمس الدین الدنیز بعد از فوت همسرش مومنه خاتون دستور داد بر روی قبر ایشان این مقبره کنونی را درست کنند.

از آن زمان این بنا به نام گنبد آتابی معروف شده است. در بالای گنبد به خط کوفی نوشته های می باشد یک جمله آن عبارت است از ما می رویم و روزگار می ماند. طول این بنا قبلا ۳۴ متر و در حال حاضر ۲۵ متر آن باقیمانده است. این بنا شامل سردابه زیرزمینی و حصار اطراف می باشد. بنا به اسناد باقیمانده در این سردابه علاوه بر مومنه خاتون پسر ایشان محمد جهان پهلوان و خود شمس الدین الدنیز دفن شده اند.

چون سنگ بعضی از قبرها به مرمور زمان از بیان رفته از سال ۲۰۰۳ مرمت و بازسازی آن شروع شده است.         

یاد بود دده قورقوت

این یادبود در شهر نخجوان و در بزرگراه حیدر علی اف و کنار هتل پنج ستاره تبریز قرار گرفته است این بنا توسط هنرمند مشهور المان جعفراف ساخته شده است.

بلندی این مجسمه ۳،۵ متر می باشد و به صورتی که دده قور قورت چهار زانو نشسته و نیزه ای در دستش متفکرانه نگاه می کند.

این یاد بود در سال ۱۹۹۹ به یاد داستان افسانه ای دده قورقوت ساخته شده است.

مسجد جامع شهر نخجوان

بنای این مسجد در مرکز شهر از دور نمایان است. و در بخشی از آن مزار و یادمان‌ شهدای شهر شاه‌بوز واقع شده است.این مسجد از جاذبه های شهر نخجوان به حساب می آید.
نمای این مسجد با آجرهایی که از ایران به نخجوان آورده شده تزیین ‌شده است. و در آجرکاری از اشکال ظریف هنری استفاده شده که به‌ نمای مسجد زیبایی خاص و متفاوتی بخشیده است.
بخش اصلی مسجد جامع رسول‌الله(ص) در طبقه نخست قرار دارد. و در طرف مقابل محراب یک بخش نیم‌طبقه به‌عنوان طبقه دوم مسجد ساخته‌ شده است. بخشی از دیوارهای داخلی مسجد از سنگ مرمر پوشیده شده است.
ارتفاع گنبد از سطح زمین ۱۱,۵ متر است. محراب این مسجد با کاشی‌های زیبای هنر ایرانی اسلامی که توسط هنرمندان ایرانی طراحی شده، چشم‌نواز است.
این مسجد دارای دو مناره به ارتفاع ۲۶ متر است. و جزء جاذبه های دیدنی نخجوان است.
نقشه ی معماری مسجد جامع رسول‌الله (ص) شهرستان شاه‌بوز به صورت هشت‌ ضلعی طراحی‌ شده است.فلسفه ی هشت ضلعی بودن بنا اعتقاد مردم آذربایجان به عدد هشت است و این عدد را مقدس میدانند.

مقبره حسین جاوید

این یادبود به عنوان یکی از جاذبه های شهر نخجوان است که بر روی قبر حسین جاوید بنیانگذار ادبیات رمانتیک آذربایجان و به دستور و حمایت رئیس جمهور سابق کشور آذربایجان حیدر علی اف ساخته شده است.

این بنا نیز مثل چندین بنای مشابه شهر نخجوان الهام گرفته از سبک معماری عجمی نخجوان می باشد که پایین و بالای مقبره سردابه قرار دارد.

در سال های ۱۹۹۶ قبرهای همسر و پسر و دختر حسین جاوید بعد از ساختن سردابه به این مکان انتقال داده شد.

در معماری این بنا معمار بزرگ آذربایجان راسیم علی اف و مجسمه ساز بزرگ آذربایجانی عمر الداراف اشتراک داشته اند.

این مقبره توسط شرکت استار ترکیه ساخته شده است.

این بنا در ۲۹ اکتبر سال ۱۹۹۶ در ۱۱۴ سالگی حسین جاوید بازگشایی شد.

خان سارایی نخجوان

این بنا یکی دیگر از جاذبه های شهر نخجوان است. و مربوط به قرن ۱۸ میلادی و الهام گرفته از سبک معماری شرق می باشد. خان سرایی توسط پدر آخرین خان نخجوان یعنی کلبری کنگری پدر احسان خان ساخته شده است. این مکان در سال ۱۹۹۸ به عنوان موزه فرش نخجوان دوباره بازگشایی گردید.در محوطه بیرون خان سرایی به طول ۳۶۰۰ متر گل کاری شده است. مساحت خان سرایی و دارای استخر، چاه آب، محوطه فضای سبز و درختان میوه و تزیینی می باشد. این بنا از دو طبقه تشکیل شده است. و از لحاظ پذیرایی از مهمانان با هم فرق می کردند. به صورتی که قسمت جنوبی ساختمان مخصوص پذیرایی از مهمانان عالی رتبه و قسمت شمالی آن برای زندگی روزمره خان و خانواده اش در نظر گرفته شده بود.در حال حاضر به علت تبدیل به موزه فقط از دهلیز جنوبی استفاده می شود.

مساحت عمومی خان سرایی ۳۸۲ متر مربع و پهنای دیوار ۶۰ سانتی متر تا ۱ متر متغییر است. و این بنا از خشت پخته به اندازه تقریبی ۲۰x20x5 سانتی متر ساخته شده است. در همه پنجره ها از اسلوب شبکه استفاده شده است. و همچنین در تمامی اتاق ها مثل تمامی خانه های نخجوان طاقچه وجود دارد. در طبقه اول ۳ اتاق و در طبقه دوم ۸ اتاق وجود دارد. و دیوار اتاق ها با نقاشی تزیین شده است. که به علت کمرنگ شدن و از بین رفتن در زمان مرمت روی آنها رنگ زده شده است.  حتی بعضی دیوار های اتاق های قسمت جنوبی با خرده های آیینه تزیین شده و زیبایی باشکوهی به این مکان بخشیده است.

خان سرای که در واقع امروزه به موزه فرش نامیده شده است. و از دیگر جاذبه های شهر نخجوان است. دارای ۸ سالن می باشد. که فقط ۱ سالن آن مربوط به خان ها می باشد. در زمان تاسیس این موزه ۳۵۹ شی برای بازدید وجود داشته است. که در حال حاضر تعداد آنها به ۲۰۰۰ می رسد. که از این تعداد ۳۰۵ تخته فرش نفیس و کمیاب می باشد. در این موزه انواع فرش از جمله: کلیم، جاجیم، ورنی، پالاز، شماخ، مفرش، خورجین و غیره نگهداری می شود. که نمونه هایی از بافندگان شه های گنجه، قازاخ، شیروان، قوبا، قره باق، تبریز و نخجوان که مربوط به قرن ۱۸ می باشد. و دارای نقش های منحصر به فرد و سنتی مثل بوتا (اسلیمی) و افسانه ای کشور آذربایجان مثل لیلی و مجنون و هزاران طرح های مختلف می باشد.